Górzyca kamiennym szlakiem, Informatory przewodniki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Kamiennym Szlakiem
Po Parku Krajobrazowym
Ujście Warty na terenie
Gminy Górzyca
Górzyca
2005 / 2006
Publikacja współfinansowany przez:
Die Veröffentlichung wird finaziert durch:
EUROREGION „PRO
EUROPA VIADRINA”
66-400 Gorzów Wlkp.
ul. Kazimierza Wielkiego 1
tel. +48 95 735 84 47
fax +48 95 735 84 61
GMINA GÓRZYCA
Der Gemeinde
Górzyca
69-113 Górzyca
Ul. 1 Maja 1
Tel. +48 95 759 12 11
Fax. +48 95 759 12 15
e-mail:
ug@gorzyca.pl
www.gorzyca.pl
„Projekt jest dofinansowany ze środków pomocowych Unii Europejskiej programu Phare CBC w
ramach projektów Euroregionu „Pro Europa Viadrina”. Wyłączną odpowiedzialność za treść
niniejszego dokumentu ponosi Gmina Górzyca i w żadnym razie nie może ona być utożsamiana z
oficjalnym stanowiskiem Unii Europejskiej”.
Autor tekstu: Grażyna Oleksiak, Robert stolarski, Marcin Wichrowski
Korekta: mgr Janina Kaliszan
Projekt okładki i opracowanie graficzne ANT pracownia projektowa
Zdjęcia na okładce: Piotra Chara
Zdjęcia zamieszczone w publikacji są autorstwa:
Piotra Chara, Agnieszki Kozłowskiej, Lubomira Stotko
Wydawca: Gmina Górzyca
Druk: ZPP Eugeniusz Kopociński
Witamy serdecznie, drogi Czytelniku! Pozwól, że zaproponujemy Ci podróż
Kamiennym Szlakiem po Parku Krajobrazowym „Ujście Warty” na terenie gminy Górzyca.
Zanim jednak rozpoczniemy naszą wędrówkę, chcemy Ci przybliżyć atrakcję naszej gminy,
jaką jest Park Krajobrazowy,
i zapoznać Cię z jego przyrodniczymi walorami.
Park Krajobrazowy „Ujście Warty” położony jest na terenie gmin: Górzyca, Słońsk,
Witnica, a także miasta Kostrzyna nad Odrą w województwie lubuskim, i gminy
Boleszkowice w województwie zachodniopomorskim. Celem utworzenia Parku jest
zachowanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych, typowych dla dolin dużych rzek wraz z
otaczającymi je krawędziami wysoczyzn. Cechą wyróżniającą Park Krajobrazowy „Ujście
Warty” spośród wielu innych są dominujące w krajobrazie rozległe, często podmokłe łąki i
pastwiska. Przecinająca je sieć niewielkich rzek i kanałów melioracyjnych liczy ponad 300
km długości i jest pozostałością rozbudowanej niegdyś sieci hydrograficznej rzeki Warty. Do
drugiej połowy XVIII wieku bowiem przyujściowy odcinek Warty miał charakter delty
śródlądowej o rozległej powierzchni. W tym czasie Warta była dziką rzeką. W roku 1767
Fryderyk Wielki zapoczątkował prace regulacyjne w jej dolnym odcinku.
Spływ kajakowy / Kanufahrt fot. P.Chara
Park Krajobrazowy „Ujście Warty” powołano do życia w roku 1996 rozporządzeniem
Wojewody Gorzowskiego. Pierwotnie Park obejmował powierzchnię 28.488,32 ha
,
lecz po
utworzeniu Parku Narodowego „Ujście Warty” obszar objęty tą formą ochrony zmniejszył się
do 20.600 ha, z czego około 6.500 ha należy do gminy Górzyca.
Granice Parku poprowadzone są w dużej części krawędziami pradolin Warty i Odry. Szata
roślinna, z którą możemy się spotkać w Parku, jest różnorodna. Brzegi większości zbiorników
porastają szuwary z wysokimi trawami – mozgą trzcinowatą i manną mielec, przeplatane
zaroślami wierzbowymi. Występują tu trzcinowiska, turzycowiska, łany rzepichy
ziemnowodnej, kropidła wodnego, uczepów i rzepieni. Lustra wody starorzeczy często
pokryte są grzybieniami białymi i grążelami żółtymi. Polderowe łąki zdobne są w
rozproszone grupy jesionów, wierzb i topól, a także świadczące o obecności siedzib ludzkich
zarośla czarnego bzu otulone pnączami kielisznika i chmielu. Południowa część Parku jest
jednym z ważniejszych miejsc w Polsce, gdzie występują murawy kserotermiczne
(ciepłolubne).
Specyfika i różnorodność biotopów oraz niewielka presja ze strony człowieka stwarza
wyjątkowo korzystne warunki dla bytowania ptaków wodnych i błotnych.
Łabędź niemy/ Hockerschwan. fot. P.Chara
Można zaobserwować tutaj wiele zjawisk związanych z cyklem życiowym tej grupy zwierząt,
np.: lęgi, pierzenie, żer, odpoczynek podczas migracji oraz wykorzystanie terenu Parku jako
zimowiska. Można tu zaobserwować mewę śmieszkę, srebrzystą, pospolitą i najrzadszą
z mew - małą. Nad rzekami i bajorkami zawisają w powietrzu rybitwy: rzeczne, czarne,
białoskrzydłe, białowąse i niewielkie rybitwy białoczelne. Dosyć liczne na wypasanych
podmokłych łąkach są ptaki siewkowate – nietrudno usłyszeć g os czajki, gwizd
krwawodzioba, rycyka czy zobaczyć rzadką gdzie indziej sieweczkę rzeczną.
Czajka/ Kiebitz fot. P.Chara
W porze lęgów nad łąkami rozlega się specyficzne beczenie bekasa kszyka, który swój
charakterystyczny tokowy głos wydaje piórami ogona – sterówkami. Na rozlewiskach łatwo
spotkać perkozy dwuczube, rdzawoszyje, zauszniki. Grupą szczególnie liczną są kaczki.
Wiosną można zobaczyć stada rożeńców i odzywających się jak gumowe zabawki świstunów.
Gnieździ się tu krzyżówka, krakwa, płaskonos, cyranka, czernica i głowienka. Nad Odrą
zobaczyć można pary oharów – dużych, atrakcyjnie ubarwionych ptaków kaczkowatych. Na
wschodnich krańcach Parku, w kompleksie jeziorek potorfowych obok kaczek, łabędzi i łysek
występuje bąk, którego dominujący głos niesie się nawet na kilka kilometrów. Nocą wilgotne
łąki rozbrzmiewają głosem skrytego ptaka – derkacza. Park jest jedną z ważniejszych w
Polsce ostoi tego ginącego gatunku. Także nadrzeczne lasy tętnią wiosną życiem. Koncerty
ptaków wróblowatych: zięb, sikor, pierwiosnków, pokrzewek i całego mnóstwa innych
zaczynają się o świcie, kiedy milknie koncertujący nocą słowik. W dziuplach starych drzew
nadodrzańskich łęgów moszczą gniazda gągoły i tracze nurogęsi. Puchate pisklęta tych
wodnych ptaków, gdy tylko obeschną po wykluciu się z jaja, wyskakują z położonej wysoko
nad ziemią dziupli wprost na ziemię lub do wody. Od kwietnia można usłyszeć dudki, piękne,
kontrastowo ubarwione ptaki, które w chwili ekscytacji rozkładają na głowie czubek z piór.
Penetrując Park po zmroku łatwo jest usłyszeć sowy. Z lasów dochodzi wołanie puszczyka
i sowy uszatej, w bliskości kościołów i stodół skrzeczy płomykówka. Nocą na uprawnych
polach usłyszeć można przepiórkę. Jesienią na rozlewiskach pojawiają się tysiące gęsi, kaczek
i żurawi.
Stado żurawi na lokalnych łąkach / Kranichscwarme auf Wiesen fot. P.Chara
Wśród tłoczących się na rozlewiskach gęsi, łysek i kaczek trudno nie zauważyć polujących na
nie bielików. Wybuchająca wśród ptaków co jakiś czas panika najczęściej wskazuje na ich
obecność. Pojedyncze drzewa na przyprószonych śniegiem łąkach pełnią teraz rolę czatowni
dla przybyłych tu ze Skandynawii myszołowów włochatych. Otwarte tereny są atrakcyjne też
dla sokoła pustułki. Rzadko zamarzające płytkie rozlewiska przyciągają przylatujące z
dalekiej północy łabędzie krzykliwe - piękne i potężne ptaki, których nie sposób przeoczyć
choćby dlatego, że lecąc, odpoczywając czy się pasąc wciąż odzywają się trąbiącymi głosami.
Zwierzęta Parku to oczywiście nie tylko ptaki. Występuje tu przeszło 30 gatunków
ssaków. Wśród nich znajduje się aż 11 gatunków ssaków drapieżnych. Wiosną po zimowym
śnie opuszczają nory borsuki i jenoty. Jenot jest gatunkiem do niedawna obcym dla fauny
Polski, podobnie jak liczna już norka amerykańska i niedawno przybyły na teren Parku szop
pracz. Typowa dla środowisk wodnych wydra prowadzi skryty tryb życia, spotyka się ją
raczej przypadkowo. Bobrowe zgryzy, często widywane wzdłuż cieków, świadczą
o obecności tych dużych gryzoni. Na terenie Parku stwierdzono ponad to 10 gatunków
płazów, 5 gatunków gadów, 35 gatunków ryb, 32 gatunki owadów z rodziny kózkowatych, 26
motyli dziennych, 11 gatunków pijawek i 28 gatunków mięczaków.
Różnorodność siedliskowa wód w Parku sprzyja bezkręgowcom wodnym.
Przypominająca skorpiona płoszczyca, larwy i dorosłe osobniki pływaka żółtobrzeżka
i kałużnicy, pełzające po podłożu wypławki, ślimaki oraz małże, to więksi przedstawiciele tej
grupy zwierząt. Do drobniejszych należy zaliczyć pływające grzbietem do dołu pluskolce
i wioślaki, pchliczki wodne oraz wiele innych. Na kserotermicznych murawach, wśród
stepowej roślinności, można spotkać jednego z najbardziej ubarwionych szarańczaków –
siwoszka błękitnego. Pasikonik ten ubarwiony est maskująco i trudno go dostrzec.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]