GJIHARS, HACCP 1, CODEX ALIMENTARIUS
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Warszawa, 26 października 2009 roku
Oficjalna odpowied
ź
Kampanii
Naturalne
Nielegalne !?
Nigdy !!!
i
kampanii
natura
bez
granic
na
Głównego Inspektoratu Jako
ś
ci Handlowej Artykułów Rolno-Spo
Ŝ
ywczych
z dnia 2 kwietnia 2009 roku
1. WPŁYW KODEKSU
ś
YWNO
Ś
CIOWEGO NA POLSK
Ę
Stanowisko GJIHARS
Polska, jako kraj członkowski Unii Europejskiej jest zobowiązana do stosowania przepisów
prawnych, w tym przepisów prawa Ŝywnościowego, zawartych m. in. w rozporządzeniach
organów UE obowiązujących wprost we wszystkich państwach członkowskich oraz
dyrektywach, które wymagają wdroŜenia do prawa krajowego. Polska nie jest zobowiązana
do stosowania zaleceń Kodeksu śywnościowego FAO/WHO, które są zbiorem norm
Ŝywnościowych, znanych na forum międzynarodowym i zawierają postanowienia o
charakterze doradczym w formie kodeksów praktyki, wytycznych i innych zalecanych
środków. Zalecenia Kodeksu nie stanowią przepisów prawnych i nie są przeznaczone do
bezpośredniego stosowania. JednakŜe naleŜy podkreślić, Ŝe w pracach Komitetów
działających w ramach Komisji Kodeksu śywnościowego FAO/WHO biorą udział
przedstawiciele Polski, jako kraju członkowskiego KKś, a w oparciu o te zalecenia są
opracowywane równieŜ polskie przepisy.
Nieprawdziwym jest więc zarzut odnośnie „obecnego wprowadzania Kodeksu
śywnościowego”.
Odpowied
ź
NNN / knbg
Nie przyjęcie przez Unię Europejską a w konsekwencji Polskę róŜnych standardów i
wytycznych opracowanych przez Komisję Kodeksu śywnościowego (KKś) jest teoretycznie
moŜliwe. Jednak utworzenie 1 stycznia 1995 roku Światowej Organizacji Handlu (WTO)
zmieniło zasadniczo międzynarodowy status wytycznych Kodeksu. Zgodnie z umową SPS
(zastosowania mierników sanitarnych i fito-sanitarnych) KKś traktowany jest jako jedyne
ciało ustanawiające międzynarodowe normy obowiązkowe dla krajów członkowskich WTO
1
.
Umowa SPS wyróŜnia w szczególności trzy międzynarodowe ciała ustanawiające standardy
(trzy siostrzane organizacje). Środki bezpieczeństwa, standardy, wytyczne i rekomendacje
dotyczące Ŝywności ustanawiane są przez KKś. Podobnie, Światowa Organizacja Zdrowia
Zwierząt odnosi się do miar bezpieczeństwa zdrowia zwierząt, a Sekretariat Konwencji
ds. Ochrony Roślin ustanawia normy ochrony roślin.
1
1
Artykuł 3 umowy SPS stanowi: “(…) Członkowie muszą ustanawiać mierniki sanitarne
i fito-sanitarne w oparciu o międzynarodowe standardy, wytyczne i rekomendacje, jeŜeli takie
istnieją…”. Warto zauwaŜyć, Ŝe umowa SPS nie rozróŜnia mocy prawnej „standardów”,
„wytycznych” i „rekomendacji” wszystkich trzech organizacji.
Normy KKś w oparciu o umowy SPS i TBT (technicznych barier w handlu) uŜywane są przy
rozsądzaniu międzynarodowych sporów handlowych, dotyczących Ŝywności. Potencjalne
zagroŜenie uwikłania w taki spór i wysokość potencjalnych strat sprawia, Ŝe przyjęcie
wytycznych i norm Kodeksu jest uwaŜane za obowiązkowe. Nie pozostawia bowiem
członkom WTO praktycznie Ŝadnej innej moŜliwości - poza ich przestrzeganiem. Na
nieprzestrzeganie mogą sobie pozwolić tylko najbogatsze kraje (lub ich grupy) tak jak stało
się to w przypadku Unii Europejskiej. Unia Europejska płaci rocznie 117 mln USD kary na
rzecz USA i około 11 mln USD na rzecz Kanady z tytułu odmowy importu wołowiny i drobiu
uzyskanych z hodowli zwierząt karmionych genetycznie modyfikowanym hormonem wzrostu
(rbGH)
2
. ZwaŜywszy zatem, Ŝe 153 krajów to obecnie członkowie WTO, a normy lub
wytyczne Kodeksu istnieją praktycznie dla kaŜdego typu Ŝywności, oznacza to, Ŝe Kodeks juŜ
teraz skutecznie i bezpośrednio wpływa na większość ludzi na naszej planecie.
Kodeks bazuje w wielu przypadkach na nadmiernie restrykcyjnych dyrektywach
i rozporządzeniach Unii Europejskiej
3
, które są wprowadzane obecnie w Polsce,
m.in. w oparciu o projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia
oraz niektórych innych ustaw z dnia 21 maja 2009 r. WdroŜenie tych regulacji prawnych oraz
wiele prowadzonych równolegle innych inicjatyw Komisji Europejskiej, m.in. Zielona
Księga, w ramach której wprowadzone mogą zostać coraz standardy niŜsze standardy
rolnictwa ekologicznego, dopuszczające stosowanie dodatków chemicznych
4
, jest
równoznaczne z „obecnym wprowadzaniem Kodeksu śywnościowego”.
2.
KODEKS I REGULACJE PRAWNE W UNII EUROPEJSKIEJ I POLSCE
Stanowisko GJIHARS
Wskazane przez Państwa regulacje prawne nie dotyczą zagadnień poruszanych w Państwa
petycji tj.: Ŝywności genetycznie modyfikowanej, pestycydów, napromieniowywania
Ŝywności, rolnictwa ekologicznego, hormonów ani antybiotyków stosowanych w hodowli
zwierząt.
Odpowied
ź
NNN / knbg
Regulacje te były wskazane jako wybrane regulacje, odnoszące się do tematyki
i wprowadzenia Kodeksu. Petycja dotyczyła zarówno Kodeksu jak i tych (powiązanych z
nim, wybranych) regulacji. Więcej szczegółów pokazujących jak regulacje pośrednio lube
bezpośrednio powiązane z Kodeksem, znajduje się w ulotce opracowanej przez Koalicję na
rzecz Naturalnego Zdrowia, pt „Dobre, złe i bardzo złe strony prawa Unii Europejskiej
dotyczącego naturalnego zdrowia”
5
.
3
Dyrektywa dotycząca suplementów Ŝywnościowych (Dyrektywa 2002/46/EC), Rozporządzenie w sprawie
oświadczeń Ŝywieniowych i zdrowotnych dotyczących Ŝywności Rozporządzenie (EC) 1924/2006
4
5
2
2
3. ORGANIZACJE WSPIERAJ
Ą
CE PETYCJ
Ę
Natural Health Foundation (
www.naturalhealthfoundation.com./supplement.php
),
która przedstawia się jako niedochodowa międzynarodowa fundacja, oferuje
jednoczenie na swojej stronie internetowej sprzedaŜ suplementów diety.
·
Alliance for Natural Health (
www.anhcampaign.org
) jest organizacją znaną z lobbing
przeciw jakimkolwiek ograniczeniom nakładanym na producentów suplementów
diety.
Odpowied
ź
NNN / knbg
Wiązanie działalności niedochodowej z informacjami zawartymi na stronie
jest bezzasadne. Znajduje się tam
informacja o kilku suplementach produkowanych i dystrybuowanych nie przez Natural Health
Foundation, lecz firmy zajmujące się tą działalnością komercyjnie.
Być moŜe nastąpiła teŜ pomyłka. Jedyną niezaleŜną organizacją pozarządową non-profit
posiadającą status oficjalnego obserwatora na posiedzeniach KKś, i chroniącą podczas prac
KKś interesy i prawa konsumentów jest National Health Federation (ten sam skrót).
Alliance for Natural Health jest znana z wykorzystania rzetelnych wyjaśnień i argumentów
prawnych i naukowych w obronie interesów i zdrowia konsumentów w zakresie określania
listy dopuszczalnych składników witaminowych i mineralnych oraz ich dopuszczalnych
wartości. Przykładowe potwierdzenie merytorycznej argumentacji w stosunku do wątpliwych
z punktu naukowego i prawnego propozycji Komisji Europejskiej i EFSA dotyczących
nadmiernych restrykcji nakładanych na suplementy znajduje się m.in. w następujących
dokumentach:
ec.europa.eu/food/food/labellingnutrition/supplements/documents/
anh
_en.pdf
oraz
supplements-is-a-victory
4. NAPROMIENIOWANIE
ś
YWNO
Ś
CI
Stanowisko GJIHARS
Wymagania dotyczące napromieniania Ŝywności promieniowaniem jonizującym są określone
w rozdziale 5 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia (Dz.
U. Nr. 171, poz. 1225) oraz w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 czerwca 2007 r,
Vi
sprawie napromieniania Ŝywności promieniowaniem jonizującym (Dz. U. Nr 121, poz. 841).
Przepisy te
nie nakładaj
ą
obowi
ą
zku napromieniania
Ŝ
ywno
ś
ci
, a na ich podstawie środki
spoŜywcze mogą być poddawane napromienianiu wyłącznie na zasadzie dobrowolności w celu
zmniejszenia liczby przypadków chorób spowodowanych spoŜyciem Ŝywności przez
niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych, zapobiegania psuciu się Ŝywności przez
opóźnienie lub powstrzymanie procesów rozkładu i przez niszczenie mikroorganizmów
odpowiedzialnych za te procesy, przedłuŜenia okresu przydatności do spoŜycia przez
hamowanie naturalnych procesów biologicznych związanych z dojrzewaniem lub
kiełkowaniem oraz usunięcia organizmów- szkodliwych dla zdrowia roślin lub dla Ŝywności
pochodzenia roślinnego.
3
Stanowisko GJIHARS
Wymienione przez Państwa:
·
Napromienianie Ŝywności jest dopuszczalne wyłącznie, jeŜeli nie stanowi zagroŜenia dla
zdrowia lub Ŝycia człowieka, jest uzasadnione technologicznie, a Ŝywność poddawana temu
napromienianiu spełnia obowiązujące wymagania zdrowotne oraz nie zawiera substancji
chemicznych słuŜących do jej konserwacji lub stabilizacji. WyŜej wspomniane
rozporządzenie Ministra Zdrowia zawiera wykaz środków spoŜywczych, które mogą być
poddane napromienianiu promieniowaniem jonizującym oraz maksymalne dopuszczalne
dawki tego promieniowania. Są to: ziemniaki, cebula, czosnek, pieczarki, przyprawy suche.
pieczarki suszone oraz suszone warzywa.
Na podstawie dostępnych w Głównym Inspektoracie Sanitarnym informacji moŜna
stwierdzić, Ŝe w Polsce stosowanie promieniowania jonizującego, jako metody utrwalania
Ŝywności jest mało rozpowszechnione. Najczęściej napromieniowywane są przyprawy suche
oraz pieczarki.
Przepisy polskie w tym zakresie są zgodne z dyrektywami wspólnotowymi dotyczącymi
napromieniania Ŝywności.
NaleŜy pokreślić, Ŝe w chwili obecnej nie planuje się zmian tych przepisów. W związku z
powyŜszym, nie moŜna zgodzić się z twierdzeniem zawartym w tym zarzucie, Ŝe cala
Ŝywność będzie musiała być obowiązkowo napromieniana.
W produkcji ekologicznej, Zgodnie Ŝart. 10 Rozporządzenia Rady WE 834/2007 z dnia 28
czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych.
"zakazane jest poddawanie Ŝywności lub paszy ekologicznej lub surowców stosowanych w
Ŝywności lub paszy ekologicznej działaniu promieniowania jonizującego".
Odpowied
ź
NNN / knbg
Właściwie sprecyzowany zarzut wobec Kodeksu śywnościowego odnosi się do braku
wyraźnego zakazu napromieniowania Ŝywności ekologicznej, braku wymogów informowania
o napromieniowaniu oraz samej konstrukcji Kodeksu, który jako prawo referencyjne
do rozstrzygania sporów WTO moŜe prowadzić do sytuacji gdy „dobrowolnie”
napromieniowana Ŝywność konwencjonalna lub ekologiczna będzie musiała zostać
dopuszczona (pod groźbą kar i sankcji) do kraju, w którym takie praktyki nie są akceptowane
przez społeczeństwo. Obecne plany i stanowisko Rządu RP i KE, mogą zatem stać
w sprzeczności z interesami koncernów spoŜywczych chcących eksportować
napromieniowaną Ŝywność ekologiczną do Polski. Zapisy Kodeksu wraz z siłą argumentacji
WTO mogą mieć znaczący wpływ na zmianę tych planów.
Szerokie dopuszczenie napromieniowania w celu utrzymania przedłuŜenia przydatności do
spoŜycia, zapobiegania rozwojowi patogenów, kiełkowania, itp. jest wygodne dla
producentów i dystrybutorów Ŝywności, gdyŜ pozwala na wydłuŜenie okresu transportu
przechowywania, oraz obniŜenie warunków sanitarnych i fitosanitarnych produkcji transportu
i przetwarzania, przy załoŜeniu Ŝe promieniowanie zabezpieczy Ŝywność przed zepsuciem. W
efekcie w krajach rozwiniętych Ŝywność moŜe być produkowana w oparciu o metody
przemysłowe i coraz dłuŜej przechowywana, przez co jest coraz uboŜsza w składniki
odŜywcze, a społeczeństwa tych krajów w coraz większym stopniu zapadają na choroby
cywilizacyjne wynikające z niedoborów mikroelementów.
4
5. POZOSTAŁO
Ś
CI PESTYCYDÓW
Stanowisko GJIHARS
Wymagania dotyczące najwyŜszych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów
zawarte są w rozporządzeniu (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23
lutego 2005 r. w sprawie najwyŜszych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów
w Ŝywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni,
zmieniające dyrektywę Rady 9I/414/EWG (Dz. Urz. UH f. 70. z 16.03,2005. str. 1) wraz z
późniejszymi zmianami. Rozporządzenie stosuje się do produktów pochodzenia roślinnego i
zwierzęcego lub ich części wymienionych w załączniku 1, spoŜywanych w stanie świeŜym,
przetworzonym i/lub wchodzących w skład Ŝywności, w której lub na powierzchni, której
mogą być obecne pozostałości pestycydów. Wymagania określone w ww. przepisach odnoszą
się do środków spoŜywczych produkowanych i wprowadzanych do obrotu na terytorium Unii
Europejskiej. Dotyczy to równieŜ, środków spoŜywczych importowanych na terytorium
Wspólnoty, w tym na terytorium Polski, z państw nie będących członkami UE. Przepisy
powyŜsze nie przewidują moŜliwości dopuszczenia do obrotu Ŝywności, która nie spełnia
wymagań dotyczących najwyŜszych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów.
Natomiast produkty spełniające powyŜsze wymagania mogą zgodnie z prawem, znajdować sic
w obrocie w całej Wspólnocie. W Polsce, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PIS)
prowadzą w ramach nadzoru bieŜącego kontrolę zgodności Ŝywności znajdującej się w
obrocie m. in. z wymaganiami dotyczącymi najwyŜszych dopuszczalnych poziomów
pozostałości pestycydów.
W przypadku stwierdzenia niezgodności zobowiązującymi przepisami organy PIS podejmują
działania zgodne ze swoimi kompetencjami np. zmierzające do wycofania produktu z obrotu,
bądź nałoŜenia mandatu karnego na nieuczciwego przedsiębiorcę.
Odpowied
ź
NNN / knbg
„Problem” z wytycznymi Kodeksu dot. pozostałości pestycydów polega na ustalaniu
ogromnej listy dopuszczonych pestycydów oraz wysokości dopuszczalnej dawki w Ŝywności.
Nie jest problemem Kodeksu ani prawa unijnego przekraczanie tak ustalonych dawek. W
efekcie prac Komitetu Kodeksu ds. Pestycydów, który przy ustalaniu poziomów stosuje
prymitywne załoŜenia toksykologiczne, tj.
·
nie bierze pod uwagę efektów długoterminowych spoŜywania pestycydów,
·
zagroŜenie poszczególnymi pestycydami jest zazwyczaj rozpatruje w
oderwaniu od wpływu innych pestycydów i dodatków chemicznych,
Kodeks dopuszcza wysokie dawki pozostałości ponad 3275 róŜnych pestycydów, w tym
pestycydów podejrzanych o działanie rakotwórcze, m.in. 2,4-D, atrazyna (zakazana obecnie w
Unii Europejskiej), bromek metylu, a takŜe pestycydy powodujące wymieranie całych
populacji pszczół. Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo na stronie:
. Strona dotyczy wprawdzie pestycydów w Ŝywności
amerykańskiej, lecz sama charakterystyka działania pestycydów i kwestie ich stosowania nie
odbiegają znacząco od wytycznych Kodeksu (m.in. dopuszczenie zabronionej w Unii
Europejskiej atrazyny). Podobnie jak w przypadku Ŝywności napromieniowanej lub
zawierającej GMO inne państwa mogą wymusić na Unii Europejskiej dopuszczenie na rynek
unijny produktów spełniających wymogi Kodeksu (np. zawierających atrazynę). Alternatywą
będzie spór przed WTO i kolejne kary nakładane na UE za niezastosowanie się do
wytycznych Kodeksu.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]